Xây dựng trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng phát triển xanh, bền vững và toàn diện

Với tổng diện tích 115.153 km2, vùng trung du và miền núi Bắc Bộ chiếm hơn 35% diện tích tự nhiên của cả nước với hơn 30 dân tộc đang sinh sống tại 14 tỉnh trực thuộc Trung ương và 21 huyện phía Tây của hai tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An. Đây cũng là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, có khả năng đa dạng hóa cơ cấu kinh tế. Ngoài ra, các địa phương ở đây có nhiều di tích lịch sử được xếp hạng và những địa danh nổi tiếng, đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống với các bản sắc văn hoá độc đáo, phong phú. Vùng này được xác định có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội; môi trường sinh thái; quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước.

Vì vậy, những năm qua Đảng, Nhà nước luôn quan tâm có nhiều chủ trương, chính sách đầu tư xây dựng và phát triển vùng này nhằm từng bước thu hẹp trình độ phát triển và mức sống của Nhân dân trong vùng so với các vùng khác trong cả nước. Đặc biệt là ngày 01/7/2004 Bộ Chính trị khóa IX đã ban hành Nghị quyết số 37-NQ/TW về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2020; tiếp theo đó ngày 02/8/2012 Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 26-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW, được các cấp, các ngành, địa phương quán triệt và triển khai thực hiện đạt được những kết quả quan trọng. Các địa phương trong vùng đã nhận thức ngày càng rõ hơn về vai trò, vị trí, tầm quan trọng và khai thác tốt tiềm năng, lợi thế vùng. Một số địa phương đã có sự phát triển bứt phá, tạo nên những điểm sáng trong vùng và cả nước. Kinh tế tăng trưởng khá, đạt mức bình quân trên 10%/năm giai đoạn 2005-2010 và 8,15%/năm giai đoạn 2011-2020, cao hơn mức trung bình cả nước. Quy mô kinh tế được mở rộng, đạt trên 688 nghìn tỷ đồng vào năm 2020; GRDP bình quân đầu người đạt trên 54 triệu đồng/người; tạo nhiều việc làm mới, tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm ở mức thấp. Phát triển văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số đạt được nhiều tiến bộ. Công tác dân tộc, tôn giáo và chính sách xã hội được thực hiện tốt; tỷ lệ giảm nghèo nhanh. Công tác bảo vệ môi trường, ứng phó với thiên tai được chú trọng; tỷ lệ che phủ rừng đạt mức cao. Quốc phòng, an ninh, nhất là an ninh biên giới và các địa bàn trọng yếu được tăng cường. Công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị được đẩy mạnh; hiệu quả quản lý nhà nước được nâng cao...

Trong kết quả chung của cả vùng, tỉnh Lai Châu cũng đạt được những kết quả rất quan trọng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh nhanh và khá toàn diện; tăng trưởng bình quân giai đoạn 2004 - 2020 đạt trên 11%/năm. Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh năm 2020 đạt trên 2.000 tỷ đồng, gấp hơn 62 lần so với năm 2004; GRDP bình quân đầu người đạt trên 34 triệu đồng, tăng gấp 13 lần so với năm 2004. Tỉnh đã xây dựng và hình thành được một số vùng sản xuất hàng hóa tập trung như: Chè, cao su, quế, mắc ca... Đến năm 2020 tỉnh đã có 2 huyện, thành phố và 40 xã hoàn thành và được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. Quy mô, chất lượng giáo dục được nâng lên, đến năm 2020 toàn tỉnh có trên 7.000 phòng học trong đó có 71% phòng học kiên cố, trên 25% phòng học bán kiên cố; tỉnh có 170 trường chuẩn quốc gia, (chiếm gần 50% tổng số trường). Công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe Nhân dân được coi trọng, đến năm 2020 tỉnh có 12,1 bác sỹ/vạn dân; tỷ lệ xã có bác sỹ làm việc đạt 78,7%; có 90 xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế. Công tác bảo vệ môi trường được quan tâm; tỷ lệ che phủ rừng trên địa bàn đạt 50,5%. Các chính sách an sinh xã hội được thực hiện kịp thời; giảm nghèo nhanh; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ trên 60% năm 2004 xuống còn trên 16% năm 2020; văn hóa bản sắc các dân tộc được giữ gìn, bảo tồn và phát huy; đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân các dân tộc được cải thiện. Quốc phòng, an ninh và đối ngoại được tăng cường; thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân được xây dựng vững chắc; chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững. Quan hệ đối ngoại tiếp tục được mở rộng. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ đạt nhiều kết quả quan trọng; Hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp được nâng lên; Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân có nhiều chuyển biến, đạt hiệu quả thiết thực.

Tuy nhiên, tiềm năng, lợi thế của vùng vẫn chưa được khai thác hợp lý và phát huy hiệu quả. Trung du và miền núi Bắc Bộ vẫn là “vùng trũng” trong phát triển và là “lõi nghèo” của cả nước, liên kết vùng còn yếu. Khoảng cách về trình độ phát triển và thu nhập bình quân đầu người trong nội vùng so với bình quân cả nước tiếp tục gia tăng. Quy mô kinh tế còn khá nhỏ; tăng trưởng kinh tế chưa bền vững, chất lượng chưa cao. Phát triển văn hóa - xã hội vẫn còn bất cập. Tỷ lệ hộ nghèo cao, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; kết quả giảm nghèo chưa bền vững. Tình hình an ninh, trật tự trên một số lĩnh vực, tại một số địa bàn chưa thực sự vững chắc...

Để tiếp tục thúc đẩy phát triển của vùng nhanh và bền vững, từng bước thu hẹp trình độ phát triển và mức sống của Nhân dân trong vùng so với các vùng khác trong cả nước, yêu cầu đặt ra đối với cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành của các địa phương trong vùng tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp; cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển vùng phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương; tranh thủ mọi nguồn lực và sử dụng hiệu quả các nguồn đầu tư gắn với phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương để phát triển. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển vùng, tạo sự thống nhất cao hơn nữa trong nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của vùng đối với đảm bảo quốc phòng, an ninh, môi trường sinh thái và khối đại đoàn kết toàn dân tộc của cả nước; đổi mới tư duy phát triển, nhất là tư duy về liên kết vùng. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện với tinh thần quyết tâm chính trị cao nhất, đẩy mạnh liên kết vùng, xây dựng vùng trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng phát triển xanh, bền vững và toàn diện./.