Hiệu quả 6 năm thi hành Luật Thanh tra trên địa bàn tỉnh Lai Châu

Sau khi Luật Thanh tra số 56/2010/QH12 ngày 15/11/2010 ban hành có hiệu lực từ ngày 01/7/2011, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, các ngành nghiêm túc triển khai quán triệt, tuyên truyền các nội dung của Luật, nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành rộng rãi trong hệ thống chính trị và xã hội. Thực hiện rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý, chỉ đạo về công tác thanh tra để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với Luật Thanh tra năm 2010; xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền, tập huấn Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành, qua đó đã góp phần nâng cao nhận thức pháp luật về thanh tra cho các cơ quan, đơn vị, các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động thanh tra.

Lực lượng ngành thanh tra được các cấp, các ngành quan tâm, củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy thông qua việc xây dựng quy hoạch, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, điều động, luân chuyển, chuyển đổi vị trí công tác, ban hành các văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ cho các tổ chức thanh tra, quy định tiêu chuẩn các chức danh trong các cơ quan thanh tra, thực hiện tốt việc xét nâng ngạch, chuyển ngạch cho công chức thanh tra. Ngành Thanh tra Lai Châu hiện có 25 tổ chức thanh tra, trong đó: Thanh tra tỉnh có 5 phòng chuyên môn, nghiệp vụ; 16 Thanh tra sở, ban; 08 tổ chức Thanh tra huyện, thành phố. Ngoài ra có 06 cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành theo Nghị định số 07/2012/NĐ-CP ngày 09/02/2012 của Chính phủ là các Chi cục trực thuộc Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn. Tổng số biên chế ngành hiện nay là 153 người, trong đó: Thanh tra viên chính 04 người, Thanh tra viên 76 người, công chức, người lao động 73 người. Các tổ chức thanh tra thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo phân cấp quản lý, có mối quan hệ trong thực hiện nhiệm vụ của ngành gắn với nhiệm vụ chính trị được giao. 

Các cuộc thanh tra do các tổ chức thanh tra của tỉnh tiến hành đã bám sát vào định hướng của Thanh tra Chính phủ, chỉ đạo của UBND tỉnh,Thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương tập trung vào các lĩnh vực, những vấn đề bức xúc mà dư luận xã hội quan tâm. Các cuộc thanh tra được tiến hành đảm bảo đúng quy trình, thời gian ban hành các kết luận tương đối kịp thời, qua thanh tra đã kịp thời phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật, kiến nghị với cơ quan nhà nước biện pháp khắc phục, phòng ngừa, phát hiện và xử lý các sai phạm, giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, Nhân dân.

Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của đoàn thanh tra luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo, thông qua việc thực hiện giám sát đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động thanh tra. Từ năm 2011 đến nay, các cuộc thanh tra do các tổ chức thanh tra của tỉnh thực hiện, về cơ bản đã tuân thủ các quy định pháp luật về thanh tra, Đoàn thanh tra thực hiện nhiệm vụ theo nội dung, phạm vi, được phê duyệt, đảm bảo quy trình, quy chế trong hoạt động thanh tra. Các kết luận, quyết định xử lý về thanh tra được các tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra chấp hành, không phát sinh đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến hoạt động thanh tra. 

Việc đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra được quan tâm chỉ đạo, các kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý cơ bản đã được các đơn vị nghiêm túc thực hiện, tỷ lệ thu hồi sau thanh tra đạt khá cao (88,55%), thông qua hoạt động thanh tra đã tăng cường kỷ luật tài chính góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan, quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, công tác thành tra của tỉnh trong những năm qua vẫn còn một số hạn chế, việc xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra có nội dung chưa thật sự trọng tâm, trọng điểm, còn chồng chéo trong hoạt động giữa các tổ chức thanh tra, phải xem xét điều chỉnh. Chất lượng một số cuộc thanh tra có nội dung chưa đáp ứng được yêu cầu, kết luận thanh tra còn chung chung, có cuộc kéo dài, chưa xác định rõ tính chất, mức độ vi phạm và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm để kiến nghị xử lý theo quy định của pháp luật, qua thanh tra chưa phát hiện được hành vi tham nhũng, vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, tội phạm chuyển cơ quan điều tra, chưa có nhiều kiến nghị trong việc sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật.

Tổ chức thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra còn chưa triệt để, chưa quyết liệt trong việc lãnh đạo, chỉ đạo xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm về kinh tế, mới tập trung đôn đốc thu hồi sai phạm về kinh tế. Nhiệm vụ xây dựng lực lượng ngành thanh tra đã được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo, song còn chậm, kỹ năng nghiệp vụ của một bộ phận công chức thanh tra còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao về nhiệm vụ công tác thanh tra, phòng, chống tham nhũng. Việc thực hiện chế độ thông tin báo cáo về thanh tra của một số cơ quan, đơn vị còn chậm chất lượng báo cáo có nội dung còn hạn chế, khó khăn trong việc tổng hợp báo cáo chung của tỉnh. 

Nguyên nhân của những hạn chế xuất phát từ công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về thanh tra ở cấp cơ sở có lúc chưa thường xuyên, chất lượng công tác tuyên truyền còn hạn chế, đôi khi còn mang tính hình thức hiệu quả chưa cao. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cơ quan, đơn vị về công tác thanh tra chưa được quan tâm đúng mức, tổ chức thực hiện kết luận, kiến nghị quyết định xử lý về thanh tra chưa thật sự quyết liệt. Thủ trưởng một số cơ quan, đơn vị chưa quan tâm củng cố kiện toàn tổ chức, lực lượng công chức thanh tra, chất lượng ở một số cán bộ làm công tác thanh tra, còn hạn chế về trình độ, nghiệp vụ, kiến thức thức pháp luật, chưa đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao.

Mặt khác, Luật Thanh tra và các văn bản liên quan đến công tác thanh tra còn có những bất cập, chưa đồng bộ, cơ cấu tổ chức, biên chế của các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra, thanh tra chuyên chuyên ngành còn chưa hợp lý, thiếu tính ổn định, việc mở rộng phân định thẩm quyền cho thủ trưởng các cơ quan thanh tra, nhất là thanh tra chuyên ngành, nhưng các quy định về sự phối hợp giữa các tổ chức thanh tra chưa thật sự chặt chẽ, dẫn đến sự chồng chéo trong hoạt động thanh tra. Quy định xử lý trách nhiệm của đối tượng thanh tra, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan chưa được thể hiện đầy đủ, do đó thiếu cơ sở để thực hiện, thiếu các chế tài, nhất là khi xử lý các hành vi chống đối, cản trở, không thực hiện yêu cầu, kết luận, kiến nghị của các cơ quan thanh tra, vì vậy tính hiệu lực của các kết luận còn hạn chế. Một số tổ chức, cá nhân, do nhiều nguyên nhân khác nhau như: giải thể, thôi việc, bỏ việc, chuyển đi nơi khác, doanh nghiệp đã dừng hoạt động hoặc phá sản, do đó khó khăn trongviệc thu hồi số tiền sai phạm phát hiện qua công tác thanh tra.

Để tiếp tục thi hành nghiêm minh, hiệu quả Luật Thanh tra trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, cần tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan thực hiện nhiệm vụ thanh tra, điều tra, kiểm tra, kiểm toán, quy định rõ ràng giữa hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Quy định cơ chế phối hợp giữa các cơ quan thanh tra, điều tra, kiểm tra, kiểm toán trong các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra và giải quyết đơn thư của các cơ quan.

 
Quan tâm củng cố xây dựng lực lượng ngành thanh tra, thường xuyên tổ chức tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ, pháp luật về thanh tra, cho cán bộ, công chức, tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực trang bị các phương tiện để thu thập tài liệu, chứng cứ phục vụ cho công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.

Tập trung đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, quán triệt các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác thanh tra, khiếu nại, tố cáo và đấu tranh phòng chống tham nhũng. Triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII) “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị “về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; biểu dương, khen thưởng kịp thời đối với những tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác thanh tra, đấu tranh phòng chống tham nhũng./.