Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của Chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, những năm qua cấp ủy, chính quyền các cấp đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng lộ trình, đề ra kế hoạch, giải pháp cụ thể. Với sự tham gia của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến xã và thôn bản, đồng thời tranh thủ nhiều nguồn lực để xây dựng nông thôn mới đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội cùng chung tay xây dựng nông thôn mới.
Quán triệt và thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 05/7/2022 “về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025” để lãnh đạo thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
Tỉnh ủy, các cấp ủy, chính quyền các cấp đã tập trung lãnh đạo chỉ đạo, triển khai hiệu quả; ưu tiên nguồn lực đầu tư, nâng cao các tiêu chí nông thôn mới của các xã dự kiến đạt chuẩn, trọng tâm vào phát triển sản xuất, cơ sở hạ tầng, từ đó cải thiện đời sống vật chất, tinh thần và môi trường sống của người dân nông thôn. Tính đến ngày 30/6/2025, có 39 xã đạt chuẩn nông thôn mới (đạt 41,5%).
Về hạ tầng kinh tế - xã hội, một số tiêu chí, chỉ tiêu đạt khá cao, đến năm 2025, có 81,6% đường xã đạt được cứng hóa, 100% thôn, bản có đường xe máy hoặc ô tô đi lại thuận lợi; 78,7% dân số đô thị được cung cấp nước sạch, 93% dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; 97,1% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia; 100% trường học, trạm y tế xã được xây dựng kiên cố. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế tăng, đến nay đạt 95%.
Công tác đào tạo nghề và tạo việc làm cho lao động nông thôn được quan tâm thực hiện, bình quân mỗi năm đào tạo nghề cho hơn 8,1 nghìn người, giải quyết việc làm cho khoảng 9,4 nghìn người, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 62,4%. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng hằng năm; bộ mặt vùng nông thôn đã có nhiều đổi mới, bản sắc văn hoá dân tộc được bảo tồn và phát huy; hệ thống chính trị ở cơ sở tiếp tục được củng cố, an ninh trật tự được giữ vững, vai trò lãnh đạo của Đảng ở khu vực nông thôn được tăng cường.
Thực hiện hiệu quả Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, toàn tỉnh có 280 sản phẩm được công nhận OCOP từ 3 sao trở lên, tăng 233 sản phẩm so với năm 2020. Các sản phẩm được chứng nhận OCOP của tỉnh tương đối phong phú và đa dạng, trong đó có nhiều sản phẩm đặc sản địa phương. Có 12 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP trong và ngoài tỉnh. Mức tăng bình quân về doanh thu sản phẩm sau khi được chứng nhận đạt trên 10%, đặc biệt có những đơn vị tăng doanh thu trên 20%, như Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Bình Lư, hộ sản xuất kinh doanh Đèo Thị Sớp, hộ kinh doanh Huy Cương, Công ty cổ phần Truyền thông và Thương mại dịch vụ Tây Bắc TV, Hợp tác xã nông nghiệp, xây dựng và dịch vụ Nậm Nhùn... từ đó khuyến khích được sự tham gia của cộng đồng, khai thác được những giá trị tiềm năng, lợi thế của địa phương, tạo ra nhiều sản phẩm OCOP đảm bảo về chất lượng, sản lượng cho các năm tiếp theo.
Việc xây dựng và phát triển các sản phẩm OCOP đã giúp phát huy thế mạnh, nâng cao chất lượng, giá trị kinh tế các dòng sản phẩm chủ lực địa phương, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Các doanh nghiệp, hợp tác xã, các hộ kinh doanh khi tham gia vào chương trình Mỗi xã một sản phẩm đã chủ động học tập kinh nghiệm, đổi mới tư duy, phương pháp sản xuất, mạnh dạn đầu tư thêm nguồn vốn mở rộng quy mô công ty, nhà xưởng sản xuất, mua máy móc hiện đại, tạo ra những sản phẩm chuyên nghiệp, chất lượng. Từ đó, hình thành vùng sản xuất nông sản sạch, an toàn, ứng dụng công nghệ cao được gắn kết giữa người nông dân với doanh nghiệp, hợp tác xã, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn.
Việc ổn định đời sống, sản xuất cho đồng bào sau tái định cư các công trình thủy điện quốc gia trên địa bàn (Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Bản Chát) được quan tâm, kết cấu hạ tầng được xây dựng tương đối đồng bộ. Chú trọng lồng ghép các chính sách hỗ trợ đời sống, sản xuất từ các Chương trình mục tiêu quốc gia với các nguồn lực của địa phương; các chính sách nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp cho đồng bào các xã biên giới, xã đặc biệt khó khăn, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững. Giai đoạn 2020 - 2025, tỉnh đã bố trí 566 tỷ đồng vốn để đầu tư nâng cấp, sửa chữa cơ sở hạ tầng theo Đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La trên địa bàn tỉnh.
Những kết quả đạt được đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn mới, nâng cao đời sống, vật chất tinh thần cho Nhân dân các dân tộc trong tỉnh, tạo niềm tin, sự đồng thuận xã hội.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030 xác định mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu toàn tỉnh có ít nhất 10 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Để thực hiện thắng lợi mục tiêu đề ra cần phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy các cấp, huy động vào cuộc của cả hệ thống chính trị, phát huy vai trò chủ thể người nông dân. Chú trọng xây dựng nông thôn mới gắn với đô thị hóa và phát triển du lịch; phát triển kinh tế nông thôn, bảo vệ môi trường, cải thiện đời sống, duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP. Tập trung huy động, bố trí nguồn lực và các điều kiện cần thiết để tiến tới xây dựng nông thôn mới hiện đại.
Tiếp tục đầu tư mới, cải tạo, nâng cấp hạ tầng nông thôn, hạ tầng vùng sản xuất, nhất là giao thông nông thôn; tập trung đầu tư xây dựng những vùng thôn, bản chưa có đường giao thông thuận lợi; đảm bảo đến năm 2030, 100% các đường đến trung tâm xã, các đường liên thôn, bản được cứng hóa, đi lại thuận tiện. Đảm bảo hạ tầng lưới điện an toàn, hoạt động ổn định, đáp ứng đầy đủ yêu cầu điện năng cho phát triển nông nghiệp, nông thôn. Triển khai thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành thủy lợi gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ thủy lợi và gắn với nâng cao hiệu quả quản lý khai thác, bảo vệ công trình thủy lợi. Tăng cường quản lý, khai thác hiệu quả các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn; sửa chữa các công trình xuống cấp, phấn đấu 100% thôn bản, hộ dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh. Xây dựng, phát triển và nhân rộng mô hình xã, bản kiểu mẫu về xây dựng nông thôn mới, khu dân cư thôn, bản tự quản về quản lý và bảo vệ môi trường nông thôn phù hợp điều kiện miền núi, nhân rộng trong các địa phương, góp phần lan tỏa mô hình hay, cách làm hiệu quả đóng góp tích cực vào sự phát triển của tỉnh.