Lai Châu tăng cường lãnh đạo công tác dân số trong tình hình mới

Tỉnh ủy kịp thời chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai học tập, quán triệt nghiêm túc Nghị quyết số 21-NQ/TW đến cán bộ, đảng viên và Nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh với 1.780 hội nghị/135.551 lượt người tham dự; đảng viên được học tập, quán triệt đạt 95%; cán bộ, công chức, viên chức chưa phải là đảng viên được học tập quán triệt đạt 95%; tổ chức tuyên truyền đến 96.832 đoàn viên, hội viên, quần chúng nhân dân. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy hướng dẫn các cấp ủy đảng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng nội dung Nghị quyết; Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến đoàn viên, hội viên bằng nhiều hình thức thiết thực.

Cụ thể hóa Nghị quyết bằng kế hoạch 137-KH/TU, ngày 20/3/2018 về thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW; ban hành Kết luận số 111-KL/TU, ngày 03/6/2021 về tiếp tục thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống y tế cơ sở”, giai đoạn 2016-2021, trong đó cụ thể hóa nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng công tác dân số theo Nghị quyết số 21-NQ/TW. Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 09-CT/TU, ngày 06/4/2022 về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết số 21-NQ/TW gắn với đặc điểm tình hình thực tiễn của địa phương trong triển khai nhiệm vụ công tác dân số.

Cấp uỷ, chính quyền các cấp tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ dân số của địa phương, đơn vị và được xác định trong nghị quyết đại hội Đảng các cấp. Hằng năm các cấp chính quyền và ban chỉ đạo công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình từ tỉnh đến cơ sở đã cụ thể hóa các mục tiêu, chỉ tiêu về công tác dân số vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị; lấy kết quả thực hiện chính sách dân số để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên và các cơ quan, tổ chức. Đề cao vai trò trách nhiệm và tăng cường sự phối hợp của các cấp, các ngành đoàn thể; huy động các tổ chức quần chúng tham gia công tác tuyên truyền, vận động; huy động toàn xã hội tham gia công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình.

Đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức tuyên truyền, vận động công tác dân số, trong đó chú trọng nghiên cứu cách tiếp cận phù hợp với từng vùng, từng nhóm đối tượng. Hằng năm duy trì hoạt động trên 200 câu lạc bộ “Nông dân thực hiện kế hoạch hoá gia đình”, “Phụ nữ kế hoạch hoá gia đình”, “Câu lạc bộ không sinh con thứ 3 trở lên”, “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”, “5 không - 5 việc”, “Xây dựng gia đình hạnh phúc”, “Gắn kết mẹ và con” tại cơ sở. Nội dung giáo dục dân số, giới và bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản vị thành niên được đưa vào các chương trình ngoại khóa ở các trường trung học phổ thông, trường dân tộc nội trú, trung tâm giáo dục thường xuyên, Trường Chính trị tỉnh, Trung tâm Chính trị các huyện, thành phố và nhiệm vụ của các ban ngành, đoàn thể. Các ban, ngành, đoàn thể tích cực phối hợp với cấp ủy, chính quyền tăng cường tổ chức các hoạt động truyền thông tại địa bàn có mức sinh cao, địa bàn có sự mất cân bằng tỷ lệ giới tính khi sinh, địa bàn có chất lượng dân số thấp.

Triển khai, thực hiện nhiều chương trình để phát triển mạng lưới cung cấp các dịch vụ về dân số như: Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tỉnh Lai Châu đến năm 2030; Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh tỉnh Lai Châu đến năm 2030; Chương trình củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình tỉnh Lai Châu đến năm 2030; Chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên… tập trung đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, mua sắm bổ sung trang thiết bị, dụng cụ y tế cho các cơ sở y tế công lập. Phát triển mạng lưới, nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân; dịch vụ tầm soát, chẩn đoán, điều trị sớm một số bệnh, tật trước sinh, sơ sinh... tổ chức đào tạo, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ y tế, dân số đến nay cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn tỉnh.

Việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số được tỉnh quan tâm. Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 40/2022/NQ-HĐND, ngày 20/9/2022 quy định chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số trên địa bàn tỉnh. 100% các văn bản thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW, Nghị quyết số 137/NQ-CP do Trung ương ban hành đã được Ủy ban nhân dân các cấp ban hành kế hoạch để triển khai thực hiện cụ thể tại từng địa phương, đơn vị. Chú trọng bảo đảm nguồn lực cho công tác dân số, ngoài nguồn kinh phí Trung ương phân bổ, tỉnh đã cân đối, ưu tiên bố trí bình quân trên 3 tỷ đồng/năm để hỗ trợ thực hiện cơ chế, chính sách và các hoạt động trong công tác dân số trên địa bàn tỉnh.

Công tác kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ dân số được quan tâm. Tỉnh đã hoàn thành việc chuyển giao nhiệm vụ cộng tác viên dân số thôn, bản cho nhân viên y tế thôn bản vào năm 2017; thực hiện việc sáp nhập Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình với Trung tâm Y tế cấp huyện thành phòng Dân số và truyền thông thuộc Trung tâm Y tế huyện vào năm 2019. Hằng năm cơ quan chuyên môn cử trên 20 lượt công chức, viên chức đi đào tạo, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị. Phối hợp với Bệnh viện phụ sản Trung ương tổ chức tập huấn kỹ thuật lấy mẫu máu gót chân trẻ sơ sinh, kỹ năng tư vấn trong sàng lọc sơ sinh cho trên 40 cán bộ làm công tác y tế, dân số trên địa bàn tỉnh, 10 bác sĩ tham gia các lớp đào tạo về siêu âm cơ bản, siêu âm nâng cao. Tổ chức 11 lớp tập huấn chuyển giao nhiệm vụ làm cộng tác viên dân số cho 476 nhân viên y tế thôn bản.

Sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp từ tỉnh đến cơ sở đã được thể hiện rõ qua kết quả nhiều chỉ tiêu về công tác dân số. Tổng tỷ suất sinh giảm còn 2,41 con/1 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; tỷ lệ cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng biện pháp tránh thai đạt 69,52%; chú trọng bảo vệ, phát triển dân số các dân tộc ít người (Cống, Mảng, La Hủ, Si La, Lự); trên 80% thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; giảm sâu tỷ lệ tảo hôn còn 23,5%; tuổi thọ bình quân ước đạt 66,9 tuổi, trên 90% người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế, trên 95% được lập hồ sơ theo dõi quản lý sức khỏe, được khám, chữa bệnh; tỷ lệ trẻ em bị suy dinh dưỡng thể chiều cao/tuổi giảm còn 24,15%; chiều cao trung bình của thanh niên nam 18 tuổi đạt 163cm, nữ đạt 151 cm; trên 99% dân số được cập nhật, quản lý bằng hệ thống phần mềm dân số.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác triển khai thực hiện Nghị quyết 21 vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa được quan tâm đúng mức. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong thực hiện chính sách dân số và phát triển có việc, có thời điểm chưa chặt chẽ; công tác phổ biến giáo dục pháp luật về dân số - kế hoạch hóa gia đình, Luật Hôn nhân và gia đình còn hạn chế. Kết quả thực hiện một số mục tiêu chưa cao, một số chỉ tiêu chậm cải thiện.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả lãnh đạo thực hiện công tác dân số thời gian tới, Tỉnh ủy xác định: Tiếp tục quán triệt, tuyên truyền sâu rộng Nghị quyết số 21-NQ/TW đến các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên và Nhân dân các dân tộc trên địa bàn góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và người dân đối với công tác dân số trong tình hình mới. Chủ động lồng ghép các nhiệm vụ công tác dân số vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm. Đổi mới tuyên truyền, vận động, truyền thông từ “dân số - kế hoạch hóa gia đình” chuyển mạnh sang “dân số và phát triển”, bình đẳng giới, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Hoàn thiện cơ chế, chính sách trong công tác dân số của tỉnh phù hợp với mục tiêu của công tác dân số trong tình hình mới. Bố trí ngân sách cho công tác dân số, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới. Kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác dân số các cấp; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác dân số đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện của cấp ủy các cấp./.