Trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta luôn đánh giá cao vai trò, vị trí quan trọng của văn học nghệ thuật. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Các văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy”. Nếu như văn hóa là nền tảng tinh thần xã hội, là sức mạnh nội sinh của đất nước, thì văn học, nghệ thuật là nhu cầu thiết yếu thể hiện khát vọng chân - thiện - mỹ của con người, là một trong những nguồn lực to lớn, trực tiếp góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Song hành cùng sự vận động và phát triển của quê hương, đất nước, văn học nghệ thuật trong tỉnh đã bám sát thực tiễn để phát hiện, phản ánh đa dạng các đối tượng, các mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, cơ cấu tổ chức, hoạt động, đạt được nhiều kết quả tích cực. Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh ngày càng được củng cố, kiện toàn, hiện có 184 hội viên sinh hoạt tại 6 chi hội chuyên ngành và 7 chi hội cấp huyện, thành phố. Mỗi hội viên vừa là văn nghệ sĩ, vừa là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng của Đảng. Đặc biệt, không có hiện tượng hội viên lợi dụng tự do sáng tác để theo đuổi những khuynh hướng, những quan điểm lệch lạc trái với đường lối văn nghệ của Đảng, pháp luật của nhà nước.
Số lượng tác phẩm có giá trị về tư tưởng, nghệ thuật tăng rõ rệt; nhiều tác phẩm đạt giải thưởng của Trung ương, khu vực và của tỉnh; nhiều văn nghệ sỹ được vinh danh, đánh giá cao trong lĩnh vực sáng tạo văn học nghệ thuật. Hằng năm, Tạp chí Văn nghệ Lai Châu xuất bản 11 số gồm số Xuân và số thường kỳ ra hằng tháng. Bên cạnh việc tuyên truyền các sự kiện văn hóa, chính trị của tỉnh, các ngày lễ của tỉnh, của đất nước, trung bình, mỗi số Tạp chí đăng tải, giới thiệu khoảng 40-50 tác phẩm: thơ nhạc, truyện ngắn, tản văn, ký, ghi chép, nhiếp ảnh và tác phẩm nghiên cứu giới thiệu bảo tồn văn hóa các dân tộc cùng các bài phê bình văn học nghệ thuật, mỹ thuật... của hội viên, cộng tác viên. Số lượng phát hành 1.300 cuốn/số đến 400 địa chỉ là các cơ quan, ban, ngành, các trạm đồn biên phòng, các điểm bưu điện - văn hóa xã, UBND các huyện, thành phố, xã, phường trên địa bàn toàn tỉnh và hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh. Gửi giao lưu với 84 cơ quan Hội chuyên ngành Trung ương và các Hội Văn học - Nghệ thuật trên cả nước. Tạp chí Văn nghệ Lai Châu có chất lượng tư tưởng và nghệ thuật, bảo đảm đúng nội dung tuyên truyền, công tác tổ chức tin bài, in ấn và phát hành đạt 100% kế hoạch đề ra.
Thông qua tác phẩm, hình tượng nghệ thuật, bằng ngôn ngữ đặc thù ở các chuyên ngành như: văn học, mỹ thuật, âm nhạc, nhiếp ảnh, sân khấu v.v... đã tái hiện sống động, giàu sức thuyết phục, có sức lan toả lớn, mang đến những món ăn tinh thần phong phú cho công chúng yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp. Tiêu biểu trong lĩnh vực văn nghệ dân gian có tác giả Tẩn Kim Phu, Lò Văn Chiến, Lò Văn Sơi, Mùa A Tủa, Điêu Văn Thuyển, Đỗ Thị Tấc, … Lĩnh vực âm nhạc tiêu biểu là các tác giả: Tô Ngọc Văn, Vương Khon, Lê Minh Cừ, Trần Long...; lĩnh vực nhiếp ảnh có nhiều tác giả tham gia các cuộc Liên hoan ảnh khu vực, các cuộc thi toàn quốc, các bộ ngành Trung ương tổ chức và đạt giải cao như: Trần Ngọc Thắng, Nguyễn Văn Thắng...
Năm 2022, đăng cai tổ chức thành công Liên hoan Ảnh nghệ thuật Khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 21 tại tỉnh Lai Châu với chủ đề “Vẻ đẹp - đất nước, con người miền núi phía Bắc” với sự tham gia của 15 tỉnh. Liên hoan được Hội nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam và các tỉnh đánh giá cao. Hội viên của Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh đã đạt 1 Huy chương Vàng, 2 giải Khuyến khích. Đồng thời, triển khai “Giải thưởng Văn học nghệ thuật Lai Châu” lần thứ III, thông qua Giải thưởng nhằm biểu dương, động viên, khích lệ các văn nghệ sỹ, các tác giả tích cực sáng tác tác phẩm, công trình nghiên cứu về văn học, nghệ thuật góp phần nâng cao đời sống tinh thần, cổ vũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân hăng hái thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đồng lòng xây dựng quê hương Lai Châu ngày càng phát triển.
Tuy nhiên, số lượng các tác phẩm đạt giá trị cao về tư tưởng, nghệ thuật chưa nhiều; việc sáng tác, nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc có mặt còn hạn chế; hoạt động lý luận phê bình, xuất bản, quảng bá tác phẩm đến với công chúng chất lượng và hiệu quả chưa cao...
Để tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển của tỉnh trong tình hình mới, thời gian tới cần tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ và đoàn thể đối với văn học nghệ thuật. Triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 12-CT/TU ngày 13/6/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về nâng cao chất lượng hoạt động văn học nghệ thuật giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 gắn với triển khai thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật, văn hóa con người Việt Nam; các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, các định hướng của tỉnh về văn học nghệ thuật. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng kế hoạch phát triển các lĩnh vực văn học nghệ thuật; tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm tạo môi trường thuận lợi cho đội ngũ văn nghệ sỹ sáng tạo những tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật; định kỳ tổ chức “Giải thưởng Văn học nghệ thuật Lai Châu”. Tăng cường giới thiệu, quảng bá các tác phẩm văn học nghệ thuật có chất lượng tốt, định hướng thẩm mỹ cho công chúng. Quan tâm tạo điều kiện cho sự phát triển của Hội Văn học - Nghệ thuật nhằm nâng cao khả năng tập hợp, động viên, phát triển đội ngũ văn nghệ sỹ. Phát huy vai trò của đội ngũ văn nghệ sỹ trong tìm tòi, sáng tạo ra nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật mang hơi thở cuộc sống, có giá trị về tư tưởng, chất lượng nghệ thuật cao, khơi dậy giá trị văn học nghệ thuật đang ẩn chứa trong kho tàng tư liệu cuộc sống của 20 dân tộc trên địa bàn tỉnh. Tập trung phản ánh cái mới, tích cực, cái hay, cái đẹp, cái tiến bộ; lên án cái xấu, cái ác, lối sống thực dụng, xa rời các giá trị đạo đức, truyền thống và văn hoá tốt đẹp của dân tộc góp phần xây dựng con người Lai Châu có trí tuệ, có tinh thần vì cộng đồng, có khát vọng vươn lên, trong sáng, lành mạnh, khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực - tự cường góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Ban Chấp hành tỉnh lần thứ XIV đề ra...