Phát huy hiệu quả từ Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới

Với đặc thù của tỉnh miền núi, biên giới, có diện tích tự nhiên rộng 9.068,78 km2 gồm 7 huyện, 1 thành phố, 106 xã, phường, thị trấn; dân số trên 48 vạn người, gồm 20 dân tộc, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 84% chủ yếu sinh sống ở khu vực nông thôn miền núi. Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định mục tiêu đến năm 2025 tỉnh Lai Châu có 57,5% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, không còn xã dưới 15 tiêu chí; có thêm 2 huyện đạt chuẩn nông thôn mới (Tam Đường, Than Uyên), Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 05/7/2022 “về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025”. Toàn tỉnh có 94 xã nằm trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Nhằm cụ thể Nghị quyết của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 2496/KH-UBND ngày 15/7/2022 thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu: công nhận thêm 3 huyện đạt chuẩn nông thôn mới (Tam Đường, Tân Uyên, Than Uyên), đến hết năm 2025, toàn tỉnh có 4 huyện, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, công nhận thêm 16 xã đạt chuẩn nông thôn mới (lũy kế toàn tỉnh có 54 xã đạt chuẩn nông thôn mới), đạt tỷ lệ 57,5%; công nhận 25% (114 thôn bản) của 54 xã đặc biệt khó khăn đạt chuẩn thôn, bản nông thôn mới theo bộ tiêu chí của tỉnh; không còn xã dưới 15 tiêu chí, đạt bình quân 17,3 tiêu chí/xã; công nhận 4 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (xã Pha Mu huyện Than Uyên; xã San Thàng thành phố Lai Châu; xã Phúc Khoa huyện Tân Uyên; xã Bản Bo huyện Tam Đường) đạt tỷ lệ 7,4%; phấn đấu đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người của người dân nông thôn tăng ít nhất 1,5 lần so với năm 2020. Đồng thời, ban hành các quy định về tiêu chí xây dựng xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao, bản nông thôn mới; ban hành kế hoạch thực hiện giai đoạn và hằng năm để triển khai thực hiện; thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, kiện toàn Văn phòng nông thôn mới các cấp để chỉ đạo thực hiện thống nhất trong toàn tỉnh.

Sau thời gian triển khai thực hiện với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, đến nay đạt nhiều kết quả tích cực. Ban hành và triển khai thực hiện nhiệm vụ quy hoạch xây dựng nông thôn mới của các xã; Bộ tiêu chí về thôn, bản đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Phong trào thi đua “Lai Châu chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025 được triển khai sâu rộng; 8/8 huyện, thành phố đều ban hành kế hoạch để triển khai thực hiện.

Thông qua việc triển khai thực hiện các mục tiêu Chương trình xây dựng nông thôn mới, nhiều địa phương, cơ quan, đơn vị đã có những cách làm hay, sáng tạo. Công an tỉnh triển khai mô hình “camera an ninh” bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn các xã. Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh với Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Hội Nông dân tỉnh đã chỉ đạo các cấp Hội triển khai hiệu quả Phong trào “Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi”. Tỉnh đoàn đã xây dựng và triển khai Phong trào “Tuổi trẻ Lai Châu chung sức xây dựng nông thôn mới”. Hội Cựu chiến binh tỉnh phát động Phong trào “Cựu chiến binh gương mẫu tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”… Chỉ tính riêng năm 2024, đã vận động Nhân dân hiến 180.598m2 đất, tương ứng với số tiền 697.064 triệu đồng, đóng góp 4.630 ngày công lao động... để xây dựng nông thôn mới.

Năm 2024, toàn tỉnh có thêm 05 xã được công nhận mới, nâng tổng số xã đạt chuẩn nông thôn mới toàn tỉnh lên 44 xã, đạt tỷ lệ 46,8%. Bình quân tiêu chí toàn tỉnh đạt 15,5 tiêu chí/xã (dự kiến giai đoạn 2021-2025 là 17,3 tiêu chí/xã, trong đó năm 2024 đạt 15,5 tiêu chí/xã, năm 2025 đạt 17,3 tiêu chí/xã); dự kiến hết năm 2025 sẽ hoàn thành kế hoạch đề ra. Thực hiện hiệu quả chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP, toàn tỉnh hiện có 215 sản phẩm đạt hạng từ 3 sao đến 4 sao.

Về xây dựng huyện nông thôn mới, xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao được chỉ đạo triển khai quyết liệt. Huyện Tam Đường đạt 6/9 tiêu chí, xã Bản Bo đạt 16/19 tiêu chí. Huyện Than Uyên đạt 4/9 tiêu chí, xã Pha Mu đạt 16/19 tiêu chí. Huyện Tân Uyên đạt 3/9 tiêu chí, xã Phúc Khoa đạt 15/19 tiêu chí đạt. Xã San Thàng, thành phố Lai Châu đạt 15/19 tiêu chí.

Cơ sở hạ tầng nông thôn từng bước được đầu tư đồng bộ; toàn tỉnh có 810 công trình cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh, số hộ nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh là 78.310 hộ với 375.892 nhân khẩu, tỷ lệ được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt khoảng 91,5%; thu nhập bình quân đầu người năm 2024 đạt 56,2 triệu đồng, trong đó thu nhập vùng nông thôn là 23,88 triệu đồng (năm 2020 thu nhập bình quân vùng nông thôn là 16 triệu đồng/người; năm 2023 đạt 19,5 triệu đồng); tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, bình quân 5%/năm, hiện còn 19,59%; Trong năm giải quyết việc làm cho 10.126 lao động, vượt 13,5% kế hoạch, trong đó đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là 500 lao động, vượt 222,6% kế hoạch, tăng 57,7% so với năm trước; đào tạo nghề cho 7.287 lao động, bằng 91,1% kế hoạch; tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm 3,93%; huyện Than Uyên và Tân Uyên đã được công nhận thoát nghèo giai đoạn 2016 - 2020.

Giá trị tổng sản phẩm toàn ngành nông nghiệp tăng bình quân 4,5%/năm, tổng sản lượng lương thực có hạt đạt 225,1 tấn; tốc độ tăng đàn gia súc đạt bình quân 5%/năm. Tổng diện tích gieo trồng cây lương thực có hạt đạt 51.017 ha, sản lượng đạt 226 nghìn tấn; trên 9.800 ha chè; gần 8.500 ha cây ăn quả; trên 7.300 ha mắc ca; trên 12.900 ha cây cao su; gần 12.000 ha quế, 11.063 ha cây dược liệu có giá trị kinh tế cao như sâm, cây bảy lá một hoa…; có 250 cơ sở chăn nuôi đạt quy mô trang trại...

Những kết quả đó đã góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa; bộ mặt vùng nông thôn đã có nhiều đổi mới bản sắc văn hoá dân tộc được bảo tồn và phát huy; hệ thống chính trị ở cơ sở tiếp tục được củng cố, an ninh trật tự được giữ vững, tạo niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, điều hành của chính quyền các cấp.  

Bên cạnh đó, chất lượng một số tiêu chí nông thôn mới đã đạt tại một số xã còn thấp, việc duy trì mức độ đạt chuẩn còn khó khăn. Cảnh quan môi trường nông thôn chưa thực sự xanh, sạch, đẹp, tình trạng ô nhiễm môi trường nông thôn ở một số nơi còn xảy ra. Việc huy động nguồn lực chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của địa phương; vốn huy động trong dân hạn chế do thu nhập của người dân còn thấp; vốn huy động từ các doanh nghiệp không nhiều.

Thời gian tới, để tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng, huy động cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân tham gia. Thực hiện xây dựng xã nông thôn mới; thôn, bản nông thôn mới đi vào chất lượng, chiều sâu; đặc biệt ưu tiên phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững cho Nhân dân; Ưu tiên xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu; quan tâm các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, an ninh trật tự và an toàn xã hội. Thực hiện lồng ghép hiệu quả nguồn vốn của 03 Chương trình mục tiêu quốc gia và các chương trình, dự án. Thực hiện hiệu quả chính sách tín dụng đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn, góp phần thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV Đảng bộ tỉnh, nhiệm kỳ 2020-2025, xây dựng tỉnh Lai Châu phát triển nhanh và bền vững./.