Là tỉnh miền núi biên giới vùng Tây Bắc của Tổ quốc, tỉnh Lai Châu có tổng diện tích tự nhiên hơn 9.000 km2, với 08 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm 106 xã, phường, thị trấn. Nhận thức rõ hệ thống chính trị ở cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động Nhân dân thực hiện chủ trường, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tăng cường đại đoàn kết các dân tộc, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động mọi khả năng, tiềm lực phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh tại địa phương và tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư, những năm qua Đảng bộ tỉnh Lai Châu luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở. Tỉnh ủy đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo công tác quan trọng này, đặc biệt ngày 30/9/2016 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU, về nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở giai đoạn 2016-2020, sau 5 năm triển khai thực hiện đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Các cấp ủy, tổ chức đảng đã coi trọng công tác giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên; đổi mới nâng cao chất lượng tuyên truyền, quán triệt, học tập các nghị quyết của Đảng theo hướng thiết thực, hiệu quả, phù hợp với từng đối tượng. Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ. Tích cực, chủ động đấu tranh phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch. Tăng cường công tác nắm tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh ở cơ sở tạo niềm tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền cơ sở. Quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt sâu sắc các quy định về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở đến các tổ chức, cán bộ, đảng viên, công chức cấp xã.
Quan tâm bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ về công tác xây dựng đảng cho cấp ủy, bí thư chi bộ, nhất là bồi dưỡng kỹ năng sinh hoạt cấp ủy, chi bộ; từ năm 2016 đến 2020 toàn tỉnh đã mở 80 lớp với trên 6.300 lượt học viên. Cấp ủy cơ sở thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc; chế độ sinh hoạt; nhiều nơi đã duy trì có hiệu quả nền nếp giao ban hằng tháng giữa thường trực đảng ủy với thường trực HĐND, lãnh đạo UBND, MTTQ và các đoàn thể, hằng quý giao ban với bí thư các chi bộ. Chất lượng ban hành nghị quyết, chương trình, kế hoạch từng bước được nâng lên; xác định rõ nội dung, cụ thể thời gian và giải pháp, phân công tổ chức thực hiện rõ người, rõ việc; công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết thực hiện nghị quyết, chương trình, kế hoạch của đảng ủy, của cấp trên được chú trọng; chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đã thực hiện tốt chế độ báo cáo với đảng ủy; tích cực, chủ động hơn trong thực hiện nhiệm vụ được giao, hiệu quả lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng ở cơ sở được nâng lên. Cơ bản đã thực hiện tốt nhiệm vụ lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; công tác xây dựng đảng, xây dựng hệ thống chính trị, đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của đảng bộ trên các lĩnh vực, không bao biện làm thay.
Công tác phát triển đảng, quản lý, rèn luyện đảng viên, gắn với công tác cán bộ ở cơ sở được chú trọng. Trong 5 năm (2016 - 2020) đảng bộ các xã, phường, thị trấn đã kết nạp được 3.669 đảng viên, trong đó khối nông thôn kết nạp được 1.816 đảng viên. Duy trì bền vững kết quả 100% thôn, bản, tổ dân phố có chi bộ; cơ bản đảng viên ở cơ sở đã được phân công nhiệm vụ phù hợp; phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, tích cực, nhiệt tình, gương mẫu trong việc tham gia các hoạt động ở khu dân cư; tỷ lệ đảng viên xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên tiếp tục tăng (năm 2020 đạt 92,50%, tăng trên 2% so với năm 2015). Tích cực thực hiện chủ trương trưởng thôn, bản, tổ dân phố là đảng viên; bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, bản, tổ trưởng tổ dân phố. Đến nay toàn tỉnh có 648/956 trưởng bản, tổ dân phố là đảng viên, đạt 67,78%; có 206/956 bí thư chi bộ kiêm trưởng bản, tổ dân phố, đạt 21,86%. Công tác quy hoạch cán bộ cơ sở được quan tâm thực hiện, chất lượng từng bước được nâng lên, cơ bản đảm bảo yêu cầu trước mắt và lâu dài, tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ người dân tộc thiểu số đạt tỷ lệ cao. Công tác luân chuyển cán bộ thực hiện theo quy hoạch, kế hoạch và yêu cầu thực tiễn ở cơ sở; giai đoạn 2016 - 2020 toàn tỉnh đã luân chuyển 46 cán bộ, điều động 45 cán bộ từ cấp huyện về cấp xã và 40 cán bộ từ cấp xã lên cấp huyện, 32 cán bộ từ xã sang xã. Đa số cán bộ, công chức được luân chuyển, điều động đã phát huy năng lực, sở trường công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần đổi mới tác phong, lề lối làm việc từng bước trẻ hóa đội ngũ cán bộ, giữ vững đoàn kết, thống nhất ở cơ sở. Cùng với đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã được coi trọng, đã có 439 cán bộ, công chức được cử đi đào tạo chuyên môn, 829 cán bộ, công chức đi đào tạo lý luận chính trị; mở 7 lớp bổ túc Trung học phổ thông cho 319 cán bộ, công chức cấp xã; bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho gần 2000 cán bộ, công chức. Trình độ cán bộ, công chức cấp xã được nâng lên rõ rệt, đến nay đội ngũ cán bộ cấp xã có trình độ THPT 94,8% (tăng 48,57%); chuyên môn từ trung cấp trở lên 97,17% (tăng 25,8%), trong đó có trình độ đại học trở lên đạt 45,98%; về lý luận chính trị có 94,98% trung cấp trở lên (tăng 24,86%). Đội ngũ công chức có 96,25% trình độ THPT; chuyên môn từ trung cấp trở lên 99,59%; lý luận chính trị trung cấp đạt 52,38%. Góp phần tích cực trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở.
Các huyện ủy, thành ủy đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn, đoàn thể cấp huyện tích cực phối hợp với các xã, phường, thị trấn trong thực hiện nhiệm vụ; thường xuyên, sâu sát nắm bắt tình hình, trực tiếp làm việc với đảng ủy xã, phường, thị trấn để kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Phân công các đồng chí ủy viên ban thường vụ, ủy viên ban chấp hành đảng bộ cấp huyện phụ trách các đảng bộ cơ sở trực tiếp dự sinh hoạt với đảng ủy và chi bộ thôn, bản, tổ dân phố.
Hoạt động của chính quyền, tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới, nâng cao chất lượng. Thường trực HĐND các huyện, thành phố tăng cường hướng dẫn HĐND cấp xã trong công tác chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp; tổ chức hội nghị trao đổi kinh nghiệm hoạt động của HĐND; mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho đại biểu HĐND cấp xã. Chất lượng hoạt động của HĐND cấp xã đã có nhiều chuyển biến tích cực; tinh thần, trách nhiệm của đại biểu HĐND đối với cử tri đã được nâng lên.
Năng lực quản lý, điều hành của UBND cấp xã có nhiều chuyển biến tích cực, cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ở cơ sở, nhất là trong quản lý hành chính nhà nước về phát triển nông, lâm nghiệp, quản lý đất đai, tài nguyên - môi trường, đô thị, an ninh nông thôn; duy trì tốt hoạt động của bộ phận "'một cửa" tại UBND cấp xã, một số nơi tiếp tục thực hiện tốt cơ chế "một cửa" điện tử hiện đại. Trách nhiệm của UBND trong chỉ đạo hoạt động tại thôn, bản, tổ dân phố, phát huy vai trò tự quản ở khu dân cư được nâng lên. Kết quả năm 2020 chỉ số hài lòng của cá nhân, tổ chức về sự phục vụ hành chính cấp xã đạt 82,72%. Qua đánh giá, xếp loại chất lượng chính quyền cấp xã hằng năm bình quân đạt khá, tốt 78%, từ năm 2016 đến nay không có chính quyền cơ sở xếp loại yếu kém.
MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội cơ sở tiếp tục có sự đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động. Tăng cường công tác phối hợp với chính quyền trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ chức thực hiện các cuộc vận động, các phong trào; nội dung, phương thức hoạt động cơ bản đã chú trọng vào những việc thiết thực, phù hợp, gắn với nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Vai trò của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội trong tuyên truyền, vận động, xây dựng khối đoàn kết các dân tộc; tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền được phát huy; chất lượng giám sát, phản biện xã hội từng bước được nâng lên; cơ bản đã xác định được nội dung, hình thức giám sát; hoạt động của ban thanh tra nhân dân, ban giám sát đầu tư của cộng đồng ở nhiều nơi đã phát huy hiệu quả. Kết quả xếp loại MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội bình quân hằng năm: Tốt (vững mạnh) 50,1%, Khá 41,14%, Trung bình 8,32%.
Kết quả trên góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII, xây dựng Lai Châu ổn định và phát triển bền vững, cơ bản nhiều chỉ tiêu phát triển đạt mức trung bình so với các tỉnh trong khu vực miền núi phía Bắc; tạo động lực để Đảng bộ, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh tiếp tục xây dựng và phát triển giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, bên cạnh đó năng lực lãnh đạo, khả năng vận dụng và cụ thể hóa nghị quyết của cấp trên vào điều kiện thực tiễn của một số cấp ủy, chính quyền cơ sở còn hạn chế. Chất lượng sinh hoạt, hiệu quả hoạt động của cấp ủy, chi bộ thôn, bản, tổ dân phố ở một số nơi còn yếu. Chất lượng hoạt động của HĐND một số xã chưa cao; UBND một số nơi triển khai thực hiện nhiệm vụ chưa quyết liệt, còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào cấp trên. Chất lượng, nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội cơ sở một số nơi chuyển biến còn chậm...
Để tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, Tỉnh ủy xác định: Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của đảng ủy xã, phường, thị trấn đối với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị cơ sở, đảm bảo sâu sát, hiệu quả. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo kiểm tra, giám sát thực hiện tốt quy chế làm việc; thực hiện các quy định của Trung ương về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể cơ sở.
Lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng ủy, chi bộ; quan tâm công tác phát triển đảng viên, nhất là ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, nơi có ít đảng viên; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác chính trị, tư tưởng đối với cán bộ, công chức, đảng viên ở cơ sở; gắn việc xây dựng đội ngũ cán bộ với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, với phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Tăng cường kiểm tra, giám sát của cấp ủy cấp trên đối với cấp ủy cấp dưới trong việc giáo dục, quản lý cán bộ, đảng viên.
Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, trọng tâm là: Rà soát, bổ sung quy hoạch nhiệm kỳ 2020-2025 và xây dựng quy hoạch cán bộ nhiệm kỳ 2025-2030; nâng cao chất lượng bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ theo hướng cụ thể, thiết thực; tiếp tục bố trí, sử dụng cán bộ, công chức phù hợp với sở trường công tác và yêu cầu của vị trí việc làm quan tâm kiện toàn cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số. Tiếp tục thực hiện tốt công tác luân chuyển, điều động cán bộ xuống cơ sở, chú trọng lựa chọn luân chuyển những cán bộ có năng lực, uy tín để tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động ở cơ sở. Tập trung rà soát từng trường hợp cụ thể để giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức không đạt chuẩn, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, không có khả năng đào tạo. Tiếp tục nâng cao trách nhiệm của cấp trên đối với cơ sở.../.