Mường Tè tích cực triển khai Nghị quyết của Tỉnh ủy về phát triển sâm Lai Châu

Mường Tè có tổng diện tích tự nhiên 2.679,34 km2, chiếm 29,6% diện tích của tỉnh Lai Châu, đứng đầu 8 huyện, thành phố của tỉnh; địa hình đồi núi phức tạp, mức độ chia cắt sâu và ngang rất mạnh bởi các dãy núi cao chạy dài theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, độ cao trung bình từ 900 - 1.500 m so với mặt nước biển. Có những dãy núi độ cao trên 2.000m như đỉnh Phusilung (3.076m), Pu Tà Tổng (2.109m) với 4 loại đất chính gồm đất feralit, feralit mùn trên núi cao, đất phù sa sông suối và đất biến đổi sau nương rẫy. Khí hậu ít chịu ảnh hưởng của bão, thời tiết chia thành 2 mùa rõ rệt: mùa đông lạnh, mưa ít và mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều. Nhận thấy những lợi thế được ưu đãi từ thiên nhiên, cấp ủy, chính quyền huyện đã lãnh đạo, chỉ đạo tiếp tục triển khai Chương trình hành động của Huyện ủy về thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và nghị quyết chuyên đề số 04-NQ/HU, ngày 31/3/2023 của Huyện ủy về phát triển Sâm Lai Châu và một số cây dược liệu quý, giai đoạn 2023 - 2025 gắn với “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2023 -2025” và triển khai Nghị quyết số 17-NQ/TU, ngày 19/5/2024 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển Sâm Lai Châu, giai đoạn 2024-2030, định hướng đến năm 2035.  

Để tiến hành việc phát triển vùng nguyên liệu chuyên biệt về cây sâm Lai Châu trên địa bàn huyện, năm 2024, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp, nhà đầu tư để kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc, đề xuất, kiến nghị khi phát triển cây sâm Lai Châu tại địa phương. UBND huyện tổ chức 12 cuộc họp thường kỳ chỉ đạo các ngành chức năng nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính, thực hiện nhất quán chính sách ưu đãi và hỗ trợ việc thuê đất, đầu tư kết cấu hạ tầng, giải phóng mặt bằng… tạo điều kiện tốt nhất để nhà đầu tư, doanh nghiệp và người dân tham gia trồng sâm Lai Châu, đồng thời tiếp cận các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ. Đặc biệt, UBND huyện chỉ đạo cơ quan chức năng như: Phòng Nông nghiệp và Môi trường, Kinh tế - Hạ tầng, phối hợp triển khai quy hoạch vùng trồng sâm với diện tích hàng chục nghìn ha có điều kiện phù hợp tại 6 xã vùng cao: Pa Ủ, Pa Vệ Sử, Tá Bạ, Ka Lăng, Thu Lũm, Mù Cả và phối hợp với các địa phương có tiềm năng, thế mạnh khuyến khích người dân và doanh nghiệp phát triển kinh tế dưới tán rừng.

Nghị quyết số 17-NQ/TU của Tỉnh ủy ban hành là điều kiện thuận lợi đối với huyện, bởi trước đó huyện đã được triển khai đề tài: “Nghiên cứu bảo tồn và phát triển Tam thất hoang ở các xã vùng cao của huyện Mường Tè”; nghị quyết chuyên đề số 04-NQ/HU, ngày 31/3/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện về phát triển Sâm Lai Châu và một số cây dược liệu quý, giai đoạn 2023 - 2025 gắn với “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2023 -2025”,  qua đó đã xác định cây sâm Lai Châu là một trong những cây trồng góp phần giảm nghèo cho người dân.

Không chỉ doanh nghiệp tham gia trồng và phát triển cây sâm, việc tuyên truyền vận động cho người dân tham gia phát triển các vườn sâm tại gia đình, dưới tán rừng đang là mục tiêu của cấp ủy, chính quyền địa phương hướng tới. Phòng Nông nghiệp và Môi trường tích cực triển khai các nguồn vốn hỗ trợ phát triển các xã nông thôn mới, quản lý rừng, phát triển rừng, bảo vệ rừng kết hợp trồng cây sâm dưới tán rừng. Tiêu biểu như: bản Sín Chải B, xã Pa Vệ Sử, 100% là đồng bào La Hủ với tổng 52 hộ, bản có nhiều hộ nghèo, khi  được cấp ủy, chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động, Nhà nước hỗ trợ và doanh nghiệp hướng dẫn kỹ thuật làm đất và ươm cây, xuống giống, bản có 44 hộ dân tham gia trồng và chăm sóc sâm Lai Châu, nâng tổng diện tích của bản đạt trên 3ha, nâng tổng diện tích toàn xã Pa Vệ Sử đạt trên 15 ha. Xã Tá Bạ có 6 bản với 410 hộ, gồm 2 dân tộc Hà Nhì, La Hủ cùng sinh sống, tỷ lệ che phủ rừng đạt gần 80%, xã có 1 doanh nghiệp phát triển cây sâm cùng với 20 hộ dân, nâng tổng diện tích toàn xã đạt 4 ha trồng sâm tại các bản Là Si, Vạ Pù, riêng bản Nhóm Pó, xã Tá Bạ vận động, tuyên truyền được 13 hộ dân tham gia trồng sâm dưới tán rừng. Đồn Biên phòng Pa Vệ Sử cũng tích cực đồng hành cùng chính quyền địa phương, cử cán bộ, chiến sĩ đến từng hộ gia đình nắm tình hình, tuyên truyền vận động, các hộ triển khai mô hình phát triển kinh tế, trong đó có 4 hộ dân chăm sóc mô hình trồng sâm Lai Châu, vừa phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, vừa tham gia bảo vệ đường biên, cột mốc. 

Nhờ sự linh hoạt và sát sao trong công tác triển khai tích cực Nghị quyết số 17-NQ/TU của Tỉnh ủy, trên địa bàn huyện Mường Tè nhiều hộ gia đình còn trồng sâm dưới tán rừng để vừa chăm sóc, vừa tham gia bảo vệ rừng theo chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng. Mỗi năm, trung bình một hộ dân được nhận từ 25 - 35 triệu đồng từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng. Được hưởng lợi ích từ rừng đem lại nên tỷ lệ che phủ rừng ở huyện Mường Tè đạt cao, nhiều bản đã có ý thức bảo vệ rừng và gắn bó với rừng. Có những hộ cá nhân nhận biết được giá trị của cây sâm Lai Châu (tam thất hoang) nên đã tự trồng từ những năm 2018, giúp đời sống của nhiều hộ dân đã trở nên khá giả, bởi mỗi vườn sâm giá trị mang lại là số tiền vài trăm triệu đồng. Những vườn sâm đó đang cho thu hoạch, các hộ dân trực tiếp chăm sóc sâm Lai Châu dưới tán rừng đều thuộc hộ gia đình khá giả của huyện.

Đến nay trên địa bàn huyện Mường Tè tiếp tục tuyên truyền, vận động trồng mới được 76,04 ha (gồm Sâm Lai Châu, đẳng sâm, thất diệp nhất chi hoa), trong đó có trên 50 ha sâm Lai Châu được 6 doanh nghiệp, hợp tác xã và trên 100 hộ dân tổ chức trồng, chăm sóc, phát triển tốt.

Tuy nhiên, việc triển khai trồng sâm Lai Châu tại huyện Mường Tè vẫn đang gặp phải một số khó khăn như: việc đảm bảo nguồn giống hợp pháp theo quy định gặp nhiều bất cập; chính sách hỗ trợ giống và hỗ trợ cơ sở vật chất theo các chương trình mục tiêu quốc gia chưa thể triển khai kịp thời.

Để góp phần đạt mục tiêu tại Nghị quyết số 17-NQ/TU của Tỉnh ủy đề ra “phấn đấu đến năm 2030, diện tích trồng sâm đạt khoảng 3.000ha, sản lượng khoảng 30 tấn/năm; đến năm 2035, trở thành ngành hàng mang thương hiệu quốc gia, có giá trị xuất khẩu cao, tiến tới mang thương hiệu quốc tế, tạo nguồn thu quan trọng cho tỉnh”. Huyện Mường Tè đã và đang tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân và thu hút các nhà đầu tư thực hiện liên kết trồng sâm Lai Châu tại các xã có tiềm năng, lợi thế và nhận được sự đồng thuận cao của người dân. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng nhà máy chế biến các sản phẩm liên quan đến sâm tại chỗ, góp phần gia tăng thu nhập, đồng thời tạo công ăn việc làm cho nguồn lao động tại địa phương. Phối hợp với Hiệp hội Sâm Lai Châu tiếp tục đồng hành, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong việc trồng và bao tiêu sản phẩm; vận động người dân tổ chức sản xuất, cung cấp sản phẩm cho doanh nghiệp tiêu thụ hoặc góp đất, cho thuê đất theo thỏa thuận, đúng quy định của pháp luật. Trong thời gian tới, Mường Tè sẽ trở thành huyện đi đầu trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 17-NQ/TU, góp phần phát triển kinh tế - xã hội các xã biên giới.