Sìn Hồ: Hiệu quả từ nghị quyết giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Sìn Hồ là huyện vùng cao biên giới với 22 xã, thị trấn, có 14 dân tộc cùng sinh sống, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 92%. Giai đoạn 2016 - 2021, huyện có 725 cặp tảo hôn, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết làm ảnh hưởng đến chất lượng dân số và sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện. Xác định giải quyết bài toán về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dân số, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe Nhân dân, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của huyện, Huyện ủy Sìn Hồ đã ban hành Nghị quyết số 03-NQ/HU, ngày 24/6/2022 về việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống giai đoạn 2022-2025 (Nghị quyết số 03).

Ban Thường vụ Huyện ủy tổ chức hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ huyện mở rộng thành phần là cán bộ chủ chốt cấp huyện để quán triệt, triển khai nghị quyết. Chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật từ huyện đến cơ sở quán triệt, tuyên truyền phổ biến sâu rộng Nghị quyết đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên và Nhân dân bằng nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú như: Thông qua các cuộc thi Dân vận khéo; các họp bản, khu; các buổi sinh hoạt chi hội, đoàn thể; tin, bài, phóng sự ngắn; phiên toàn giả định; sân khấu hóa; trên hệ thống loa phát thanh của xã, bản (toàn huyện tổ chức 468 hội nghị với 32.559 lượt người tham gia học tập, quán triệt).

UBND huyện, các cấp ủy cơ sở, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xây dựng kế hoạch lồng ghép nội dung tuyên truyền về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong chương trình, kế hoạch công tác tác năm, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội. UBND từ huyện đến cơ sở đã xây dựng và ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/HU giai đoạn 2022-2025 và cụ thể hóa Kế hoạch hằng năm triển khai thực hiện; gắn nội dung thực hiện với trách nhiệm của người đứng đầu vào các nội dung kiểm điểm đánh giá cán bộ cuối năm. UBND các xã tổ chức rà soát quy ước, hương ước thôn bản, đưa nội dung phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào hương ước của bản để thực hiện gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đến nay 185/185 bản, khu phố đã hoàn thành việc xây dựng, điều chỉnh bổ sung quy ước, hương ước.

Đảng ủy các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch thực hiện Nghị quyết của huyện ủy bám sát với thực tiễn của địa bàn; thành lập ban chỉ đạo mô hình “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”; thành lập đoàn tuyên truyền, vận động giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn và triển khai tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, các đối tượng học sinh, thanh thiếu niên với các hình thức phù hợp. Chú trọng phát huy vai trò của bí thư chi bộ, trưởng bản, người có uy tín trong công tác tuyên truyền thực hiện tốt Luật Hôn nhân và gia đình: Toàn huyện có 185 người có uy tín; hằng năm, UBND huyện tổ chức gặp mặt, tổng kết hoạt động của người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số để đánh giá kết quả hoạt động, biểu dương khen thưởng người có uy tín có nhiều thành tích trong công tác tuyên truyền, đồng thời chỉ ra nhựng hạn chế cần khắc phục, về cơ bản người có uy tín các xã, thị trấn trên địa bàn huyện đã tích cực chủ động, đồng hành cùng cấp ủy chính quyền trong công tác tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/HU của Huyện ủy.Thuỷ
 

Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở đã chủ động phối hợp trong công tác tuyên truyền hội viên, đoàn viên thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/HU của Huyện ủy; các cơ sở Hội được phân công phụ trách từng bản thực hiện tuyên truyền đến từng hộ gia đình, kịp thời nắm bắt tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của cán bộ, hội viên, đoàn viên không tổ chức cho con em mình kết hôn sớm, trái với quy định của pháp luật, nắm tình hình các hộ gia đình có con trong độ tuổi vị thành niên thường xuyên sát sao, giáo dục con em, kịp thời phát hiện và ngăn chặn việc kết hôn sớm.

UBND huyện thường xuyên phối hợp với Sở Y tế tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng cho cán bộ y tế tuyến xã, huyện nhằm cập nhật những kiến thức mới, phần mềm mới... đáp ứng nhu cầu công việc ngày càng cao, tỷ lệ thôn, bản có cán bộ y tế là 180/185 bản/22 xã, thị trấn, đạt 97,3%. Công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân được tăng cường; duy trì các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng dân số - kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn toàn huyện, tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi nhằm giảm tỷ lệ sinh con thứ 3, giảm tỷ lệ tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tổ chức triển khai các hoạt động khám sàng lọc sơ sinh, trước sinh, trước kết hôn… thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
 

Nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy và cấp ủy các cấp; sự nỗ lực vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở, sau 4 năm thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/HU đã đạt những kết quả quan trọng: Năm 2021 tỷ lệ tảo hôn trên địa bàn toàn huyện 42,1%, từ khi thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/HU đến nay tỷ lệ tảo hôn giảm dần qua các năm (năm 2022: 37,4%; năm 2023: 32,7%; năm 2024: 27,7%; quý I năm 2025 xuống còn 19,4%); không có cặp hôn nhân cận huyết thống. Nhận thức của cấp ủy các cấp, cán bộ, đảng viên và người dân được nâng cao rõ rệt đồng thuận, quyết tâm đẩy lùi tảo hôn và hôn nhân cận huyết góp phần nâng cao chất lượng đời sống của mỗi người dân, mỗi hộ gia đình và đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của huyện.

Bên cạnh kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện Nghị quyết 03-NQ/HU vẫn còn một số hạn chế, khó khăn. Một số cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu lãnh đạo, chỉ đạo chưa quyết liệt, chưa kịp thời đề ra các nhiệm vụ giải pháp thực hiện có hiệu quả Nghị quyết. Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tác hại, hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã được triển khai thực hiện, nhưng chưa rộng khắp nhất là đối với các đối tượng đang trong độ tuổi vị thành niên. Công tác kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên, vẫn còn có cán bộ, đảng viên chưa phát huy vai trò gương mẫu, còn để con tảo hôn...

Để tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo hiệu quả việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn, Huyện ủy Sìn Hồ xác định tiếp tục quán triệt, tuyên truyền sâu rộng các chủ trương, nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân số, việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết gắn với thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 15-NQ/TU của Tỉnh uỷ về xóa bỏ các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của tỉnh và Trung ương. Tổ chức rà soát kiện toàn ban chỉ đạo của các xã, thị trấn thường xuyên đảm bảo hiệu quả, công tác kiểm tra, giám sát, thực hiện cam kết với các hộ gia đình phải được tăng cường, kiên quyết xử lý nghiêm những trường hợp không chấp hành pháp luật theo đúng quy định. Tiếp tục duy trì các hoạt động của các Câu lạc bộ, Mô hình phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số./.