Hội nghị Đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII (từ ngày 20 - 25/01/1994) xác định 4 nguy cơ trước mắt là: Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế; nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa; nạn tham nhũng và các tệ nạn xã hội; âm mưu và hành động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Đại hội XI, XII, XIII của Đảng tiếp tục đánh giá về tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Về tổng kết nhiệm kỳ Đại hội XII và nhìn lại 35 năm đổi mới, Đại hội XIII khẳng định: Tình trạng tham nhũng, tiêu cực, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong Đảng và hệ thống chính trị từng bước được kiềm chế, ngăn chặn; tuy nhiên, một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”; Đảng ta xác định nhiệm vụ, giải pháp trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện, coi trọng xây dựng Đảng về tư tưởng.
Từ năm 2012 đến nay, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành 3 nghị quyết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong công tác xây dựng Đảng trong từng thời kỳ: Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/01/2012 về một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay; Nghị quyết số 04-NQ/TW ngày 30/10/2016 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Cùng với quy định về những điều đảng viên không được làm, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên là những giải pháp mạnh mẽ và quyết liệt nhằm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.
Nghị quyết Đại hội XIII, XIV Đảng bộ tỉnh đều xác định nhiệm vụ, giải pháp để đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đồng thời, cụ thể hóa các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương phù hợp với đặc điểm tình hình của tỉnh như: Chương trình hành động số 10-CTr/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TW; Kế hoạch số 73-KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành về thực hiện Kết luận số 21-KL/TW. Qua đó, nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất, đồng bộ trong toàn Đảng bộ; quyết liệt chỉ đạo nhiều giải pháp; phát huy mạnh mẽ vai trò của các tổ chức Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong triển khai thực hiện.
Các cấp ủy, tổ chức đảng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ngày càng đi vào thực chất, hiệu quả. Chú trọng đưa nội dung chuyên đề toàn khóa nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, chuyên đề học tập và làm theo Bác của tỉnh vào sinh hoạt của chi bộ, cơ quan, tổ chức đoàn thể. Giáo dục, tuyên truyền thường xuyên, liên tục đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên, chiến sĩ và Nhân dân.
Công tác học tập, quán triệt, tuyên truyền chủ trương, nghị quyết của Đảng được đổi mới theo Đề án “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, tổ chức, học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng”; Kết luận số 224-KL/TU, ngày 18/10/2021 về tiếp tục thực hiện Đề án “Nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác tư tưởng của Đảng bộ tỉnh”. Từ năm 2020-6/2023, Tỉnh ủy đã tổ chức 18 hội nghị trực tuyến; cấp ủy các cấp tổ chức 31.041 hội nghị với 2.103.994 lượt người tham dự, tỷ lệ cán bộ, đảng viên tham gia học tập trung bình mỗi đợt đạt 96-97%. Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các cơ quan tư tưởng, văn hóa đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức. Qua đó, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên và Nhân dân về những nội dung cơ bản, cốt lõi, những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong các chủ trương, nghị quyết của Đảng, tạo sự thống nhất về tư tưởng và hành động trong triển khai thực hiện. Chất lượng xây dựng chương trình hành động, kế hoạch thực hiện chủ trương, nghị quyết của các cấp uỷ có nhiều chuyển biến tích cực, trong đó lựa chọn những vấn đề mang tính chiến lược, trọng tâm, trọng điểm để xây dựng các nghị quyết chuyên đề, đề án và ưu tiên bố trí nguồn lực để triển khai thực hiện đồng bộ, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở.
Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục, học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trình độ lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, đảng viên. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIV Đảng bộ tỉnh đến tháng 8/2023, đã cử đi đào tạo, bồi dưỡng 35.554 lượt cán bộ, trong đó: Chuyên môn 256 người, lý luận chính trị 1.014 người, bồi dưỡng 34.284 lượt người. Triển khai xây dựng Trường Chính trị chuẩn; xây dựng cơ chế hỗ trợ kinh phí cho học viên không hưởng lương từ ngân sách Nhà nước tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị.
Tổ chức hội nghị báo cáo viên các cấp theo định kỳ, kết nối hội nghị báo cáo viên trực tuyến từ Trung ương, tỉnh đến cấp cơ sở. Kịp thời cung cấp thông tin cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về tình hình quốc tế, trong nước; tuyên truyền, quán triệt, phổ biến, giải thích các quan điểm, đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trên các lĩnh vực; phân tích, bình luận, làm rõ nội dung, ý nghĩa chính trị của các sự kiện, nhiệm vụ; dự báo chiều hướng, định hướng thông tin; động viên, cổ vũ các tầng lớp Nhân dân hăng hái thi đua lao động sản xuất, tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ chủ chốt của tỉnh; Trường Chính trị tỉnh, các huyện ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc tỉnh tổ chức mở lớp cập nhật kiến thức cho cán bộ, đảng viên theo thẩm quyền. Tỉnh đoàn thanh niên đổi mới phương pháp bồi dưỡng lý luận chính trị cho đoàn viên, thanh niên.
Chú trọng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, chất lượng sinh hoạt của các cấp uỷ, tổ chức Đảng theo các kế hoạch, quy định, kết luận của Tỉnh ủy. Phát huy vai trò trách nhiệm của các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh, lãnh đạo chủ chốt huyện, thành phố dự sinh hoạt với đảng ủy xã, phường, thị trấn và dự, theo dõi, hướng dẫn sinh hoạt chi bộ thôn, bản, tổ dân phố. Nâng cao chất lượng sinh hoạt chính trị, tư tưởng; đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch cá nhân trong thực hiện Kết luận số 01-KL/TW gắn với thực hiện Kết luận số 21-KL/TW và bản cam kết tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu của cán bộ, đảng viên. Duy trì tốt việc nhận diện 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Tăng cường đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, thông tin xấu độc của các thế lực thù địch. Bước đầu thực hiện hiệu quả chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, luôn nỗ lực hành động vì lợi ích chung.
Đẩy mạnh công tác phát triển đảng, từ 31/12/2020-31/12/2023, toàn tỉnh kết nạp 3.146 đảng viên mới, đạt 104,6% so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra, một số dân tộc ít người trước đây có ít đảng viên nay số lượng đã tăng lên; duy trì bền vững 100% chi bộ ở trường học, trạm y tế, thôn, bản, tổ dân phố.
Thực hiện nghiêm túc kiểm điểm tự phê bình và phê bình đối với các tập thể, cá nhân gắn với học tập, làm theo Bác và xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Ban thường vụ cấp ủy cấp trên trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện và gợi ý kiểm điểm sâu đối với tổ chức đảng, đảng viên thuộc thẩm quyền; từ năm 2021 đến 2023 có 64 tập thể và 58 cá nhân kiểm điểm theo nội dung gợi ý của cấp trên. Qua kiểm điểm, làm rõ hạn chế, khuyết điểm, nguyên nhân, đồng thời nghiêm túc rút kinh nghiệm và xây dựng kế hoạch sửa chữa, khắc phục hạn chế, khuyết điểm được chỉ ra.
100% cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị rà soát, bổ sung và thực hiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công vụ theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với phương châm “sát chức năng, nhiệm vụ, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện và đánh giá việc thực hiện”. Niêm yết công khai tại trụ sở để cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và Nhân dân theo dõi, giám sát việc thực hiện. Đồng thời, thực hiện nghiêm túc quy định về những điều đảng viên không được làm, đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Công tác bảo vệ chính trị nội bộ được tăng cường, thực hiện tốt việc rà soát, thẩm tra, xác minh, thẩm định tiêu chuẩn chính trị cán bộ, đảng viên. Kịp thời phát hiện cán bộ, đảng viên có vấn đề về chính trị để quản lý, bố trí và sử dụng cho phù hợp; phòng ngừa các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, đa dạng hóa hình thức tổ chức và phương thức tập hợp, vận động, nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp nhân dân. Hoạt động giám sát, phản biện, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh chủ động hơn; giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên từng bước đạt kết quả rõ nét hơn, góp phần phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” vẫn còn một số hạn chế: Một số đơn vị, địa phương chưa quyết liệt trong thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII) về xây dựng Đảng gắn với thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị về học tập và làm theo Bác; chậm phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Một số cán bộ, đảng viên, người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị chưa thực hiện nghiêm trách nhiệm nêu gương, còn có cán bộ, đảng viên, trong đó có cấp ủy viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, vi phạm quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước phải xử lý kỷ luật, có trường hợp phải xử lý hình sự.
Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện hiệu quả việc đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, quán triệt, học tập, triển khai thực hiện Kết luận 21-KL/TW gắn với Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị. Thực hiện hiệu quả Kết luận số 224-KL/TU, ngày 18/10/2021 của Tỉnh ủy về tiếp tục thực hiện Đề án “Nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác tư tưởng của Đảng bộ tỉnh”; tăng cường đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đề cao trách nhiệm tự học, tự nghiên cứu của cá nhân. Thực hiện nghiêm việc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng, gắn với việc tu dưỡng, rèn luyện, nêu gương của cán bộ, đảng viên. Giữ vững nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, đề cao tính chiến đấu trong sinh hoạt cấp ủy, thường vụ cấp ủy và tổ chức đảng. Coi trọng công tác bảo vệ chính trị nội bộ; thực hiện có hiệu quả chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động của các cơ quan nhà nước; tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội các cấp. Tuyên truyền, nhân rộng những điển hình tiên tiến, cách làm sáng tạo, hiệu quả; tổ chức sơ kết, đánh giá kết quả thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng; kiểm tra, giám sát, kịp thời chỉ đạo, chấn chỉnh những nơi làm chưa tốt./.