Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên Lai Châu – Nền tảng phát triển bền vững

Là tỉnh miền núi biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc, nơi sinh sống của 20 dân tộc, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 85% dân số. Điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí chưa đồng đều, chất lượng giáo dục ở một số vùng cao chuyển biến chậm, cơ sở vật chất giáo dục còn hạn chế. Năm học 2023 - 2024, toàn tỉnh có 337 trường với 5.310 lớp và 149.949 học sinh; 16 cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập và ngoài công lập đào tạo 20 ngành, nghề theo hướng tích hợp, ứng dụng công nghệ thông tin, cùng gần 80 chương trình đào tạo từ cao đẳng, trung cấp, sơ cấp đến đào tạo thường xuyên. Lực lượng thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên đông đảo chính là nguồn nhân lực quan trọng, kế cận cho sự nghiệp xây dựng và phát triển Lai Châu giàu đẹp, văn minh. Vì vậy, việc giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết.

Những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp ủy đảng, chính quyền, ngành Giáo dục - Đào tạo đã không ngừng đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh thiếu niên, qua đó góp phần nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài. Công tác giáo dục ngày càng được chú trọng theo hướng toàn diện, kết hợp giáo dục hội nhập với việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc. Đồng thời, phối hợp trong xây dựng môi trường giáo dục và giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên, học sinh theo hướng thiết thực, hiệu quả.

Bên cạnh việc thực hiện nội dung chương trình chính khóa theo quy định, ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã thực hiện việc tích hợp nội dung trong bộ tài liệu “Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” từ lớp 2 đến lớp 12; đồng thời lồng ghép nội dung về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào trong giảng dạy các môn học chính khoá (Tiếng Việt, Ngữ Văn, Lịch Sử, Đạo đức, Giáo dục công dân, …). Cùng với tổ chức các lớp bồi dưỡng chính trị hè cho cán bộ, giáo viên ngành giáo dục; hằng năm Sở Giáo dục - Đào tạo tích cực phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Tỉnh đoàn tổ chức các lớp bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho hàng nghìn đoàn viên, thanh niên. Chỉ đạo các nhà trường phối hợp với Tỉnh đoàn, các cấp bộ đoàn tổ chức, hướng dẫn học tập 04 bài học lý luận chính trị cho hàng nghìn lượt đoàn viên, thanh niên. Tăng cường giáo dục kỹ năng sống, văn hóa ứng xử; lồng ghép vào các chương trình môn học và hoạt động giáo dục về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phổ biến, giáo dục pháp luật; tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển, đảo, biên giới,... Hằng năm, các trường phổ thông trên địa bàn tỉnh mời hàng 100 lượt cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và thực hiện các giải pháp phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông cho cán bộ, giáo viên và học sinh trong tỉnh. Góp phần hình thành và phát triển phương pháp suy nghĩ và hành động giúp học sinh trở thành con người có tri thức, phát triển hoàn thiện các mặt: Đức, Trí, Thể, Mĩ; trực tiếp hình thành phẩm chất chính trị, đạo đức tư tưởng cho học sinh về thế giới quan và nhân sinh quan khoa học; hình thành niềm tin, lý tưởng và ý thức pháp luật cho thế hệ công dân tương lai của đất nước.

Trường Cao đẳng Lai Châu, các trường trung học phổ thông đã chỉ đạo thực hiện tích hợp, lồng ghép, bổ sung, cập nhật các nội dung mới vào trong chương trình môn học ở những yêu cầu liên hệ thực tiễn hoặc ở giờ thảo luận như: Lịch sử Đảng bộ tỉnh, Lịch sử địa phương, Nghị quyết của Trung ương, của tỉnh; bản sắc văn hóa các dân tộc… nhằm tăng cường gắn lý luận với thực tiễn, giúp người học có thêm kiến thức về địa phương, quê hương, đất nước.

Ngoài ra, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống được tổ chức bằng nhiều hình thức đa dạng, hấp dẫn; thông qua tổ chức các buổi tọa đàm, các câu lạc bộ, các cuộc thi trắc nghiệm trực tuyến, diễn đàn thanh niên, các trang thông tin điện tử và mạng xã hội... các phong trào như “Tuổi trẻ Lai Châu chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Sinh viên 5 tốt”, “Học sinh 3 tốt”, “Học sinh 3 rèn luyện”, “Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy” đã trở thành động lực thúc đẩy thanh thiếu niên không ngừng rèn luyện, phấn đấu. Các chương trình, hoạt động ý nghĩa như “Đền ơn đáp nghĩa”, “Thắp nến tri ân” nhân dịp kỷ niệm các sự kiện lịch sử quan trọng, ngày lễ lớn của đất nước, địa phương; các cuộc thi tìm hiểu lịch sử Đảng bộ tỉnh, địa phương,… thu hút đông đảo đoàn viên, thanh thiếu nhi tham gia hưởng ứng. Góp phần khơi dậy tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào tự tôn dân tộc, lối sống đẹp trong thanh thiếu niên. Từ đó xuất hiện nhiều mô hình mới, sáng tạo, gương điển hình tiêu biểu trong học tập, rèn luyện, con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ được tôn vinh, biểu dương trên mọi mặt trận. Đây là những nỗ lực tích cực của các cấp chính quyền và đoàn thể nhằm giáo dục, rèn luyện và phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bên cạnh những kết qủa đạt được, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống vẫn còn một số hạn chế như: Một bộ phận thanh thiếu niên chưa nhận thức đầy đủ vai trò của lý tưởng cách mạng, còn thụ động trong học tập và rèn luyện. Tình trạng bạo lực học đường, vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên vẫn xảy ra. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống chưa thực sự đồng bộ, chặt chẽ.

Trong thời gian tới, để tiếp tục tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên trên địa bàn tỉnh, các cấp, các ngành, địa phương cần tập trung nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền và toàn xã hội trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ; đẩy mạnh giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc, kết hợp với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, giúp thanh thiếu niên hiểu sâu sắc về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Xây dựng môi trường giáo dục toàn diện, kết hợp chặt chẽ giữa học chính khóa và ngoại khóa, đảm bảo trường học là nơi nuôi dưỡng lý tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa; phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên, Hội Đồng đội trong tổ chức các phong trào hành động cách mạng, tạo động lực để thanh niên thể hiện tính xung kích, sáng tạo; tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội, tạo sự đồng bộ trong công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho học sinh.

Chú trọng tuyên dương, nhân rộng các mô hình giáo dục hiệu quả, phát huy sáng kiến trong lao động, học tập, nghiên cứu khoa học; ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông hiện đại, nâng cao chất lượng tuyên truyền qua các nền tảng trực tuyến. Tạo điều kiện thuận lợi để thanh niên tham gia hoạt động thực tiễn, nâng cao trách nhiệm xã hội, ý thức công dân trong xây dựng và bảo vệ quê hương…

Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống không chỉ là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục mà còn là nền tảng quan trọng để Lai Châu phát triển bền vững. Việc tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả giáo dục lý tưởng sẽ giúp thế hệ trẻ có bản lĩnh, trí tuệ, tinh thần cống hiến, từ đó đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.