Lai Châu 5 năm thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW về phát triển khoa học và công nghệ

Phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc, ngay sau khi Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương ban hành, cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức phổ biến, quán triệt sâu rộng Nghị quyết đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân; đẩy mạnh tuyên truyền ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất và đời sống bằng nhiều hình thức, phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương. Giai đoạn 2012-2016, tỉnh đã triển khai thực hiện mới 46 nhiệm vụ khoa học và công nghệ, trong đó có 34 nhiệm vụ cấp tỉnh, 12 nhiệm vụ thuộc các chương trình cấp Nhà nước.

Tiềm lực khoa học và công nghệ của tỉnh từng bước được nâng lên, các thiết bị phục vụ cho chuyển giao, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, kiểm định, thử nghiệm đất, phân bón, giống, vật tư, nông, lâm nghiệp, chuyển giao công nghệ, lưu trữ, bảo tồn quỹ gien, giám định tư pháp kỹ thuật hình sự.... được quan tâm đầu tư. Việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ vào các ngành sản xuất trở thành một trong những nhiệm vụ quan trọng trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm của tỉnh. Các địa phương đã đẩy mạnh việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xóa bỏ tập quán canh tác nhỏ lẻ, lạc hậu; hình thành những vùng chuyên canh, đưa giống cây trồng, vật nuôi năng suất, hiệu quả cao vào sản xuất. Do đó, sản xuất nông nghiệp có bước phát triển, bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới, đến nay toàn tỉnh có 20 xã đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 20,8% số xã), bình quân đạt 11,9 tiêu chí/xã. Bên cạnh đó, các kết quả nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ cung cấp luận cứ cho các cấp, các ngành trong xây dựng chính sách thúc đẩy sự phát triển phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.

Đã hỗ trợ đổi mới công nghệ cho 03 dây chuyền, thiết bị sản xuất: Dây chuyền thiết bị sản xuất tách màu chè để nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng giá trị sản phẩm và năng suất lao động cho công nhân; dây chuyền ép gạch Tezzazo HtOP5 nâng cao hiệu suất sản xuất gạch không nung chất lượng phục vụ cho phát triển cơ sở hạ tầng của tỉnh; dây truyền dưỡng lực sản xuất cột bê tông phục vụ cho việc đưa điện về vùng sâu, vùng xa. Xây dựng nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm đặc trưng của địa phương như chè Tân Uyên, Chè Tam Đường, gạo Khẩu ký, gạo Nếp tan Co Giàng, gạo Tẻ râu, gạo Séng cù.

Các sở, ban, ngành, đoàn thể trong toàn tỉnh đã chú trọng đến ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành, quản lý và đào tạo cán bộ. Công tác tin học hoá hoạt động của các cơ quan Nhà nước với quá trình cải cách hành chính nhằm phục vụ lợi ích công cộng của Nhân dân, phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, hiện nay tỉnh đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng hệ thống giao ban điện tử trực tuyến với 8/8 huyện, thành phố. 100% các cơ quan Nhà nước ứng dụng CNTT trong hoạt động, công tác chuyên môn, 100% thủ tục hành chính của các cơ quan, đơn vị được công khai trên cổng thông tin điện tử. Toàn tỉnh có 136 đơn vị giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc phát triển khoa học và công nghệ còn tồn tại một số yếu kém: Nguồn nhân lực khoa học và công nghệ còn thiếu các chuyên gia giỏi, nhất là các ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài chính cho hoạt động khoa học và công nghệ chưa đáp ứng yêu cầu; tổng nguồn kinh phí đầu tư cho khoa học và công nghệ chưa đảm bảo 2% tổng chi ngân sách địa phương theo quy định. Công tác xã hội hóa đầu tư cho khoa học và công nghệ còn hạn chế. Việc lồng ghép các đề tài, dự án khoa học và công nghệ với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội chưa chặt chẽ, thiếu cụ thể. Chưa thực hiện tốt hoạt động đầu tư, đổi mới quản lý công nghệ, công tác thẩm định, giám sát công nghệ.

Công tác tiêu chuẩn đo lường chất lượng, sở hữu trí tuệ, sáng kiến, sáng chế, hợp tác và hội nhập trong lĩnh vực khoa học và công nghệ có mặt còn hạn chế. Cơ chế chính sách đối với khoa học và công nghệ chưa đồng bộ, đặc biệt là thiếu cơ chế hỗ trợ, phối hợp giữa các ngành liên quan với các doanh nghiệp, người dân trong sản xuất và tiêu thị sản phẩm; thiếu các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp triển khai nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao và đổi mới công nghệ.

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả việc đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời gian tới, thiết nghĩ cần tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong toàn xã hội. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền trong đầu tư nâng cao tiềm lực cho khoa học và công nghệ của tỉnh, đẩy mạnh ứng dụng vào sản xuất, làm nền tảng vững chắc vào động lực mạnh mẽ trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. 
Tiếp tục đổi mới công tác quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ trên các lĩnh vực; nâng cao năng lực xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch khoa học và công nghệ. Thực hiện tốt việc triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu cấp tỉnh theo phương thức "đặt hàng, tuyển chọn". Nâng cao chất lượng công tác tuyển chọn, đánh giá, nghiệm thu đề tài, dự án; tổ chức thẩm định công nghệ của các dự án đầu tư, thực hiện tốt và kiểm tra định kỳ về hoạt động tư vấn chuyển giao công nghệ. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đưa nhiệm vụ nghiên cứu, triển khai ứng dụng khoa học và công nghệ vào những vấn đề cấp thiết của tỉnh, lồng ghép vào Đề án tái cơ cấu nông nghiệp và Chương trình xây dựng nông thôn mới.

Đẩy mạnh xã hội hóa các nguồn đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước bằng các cơ chế, chính sách thu hút, khuyến khích đầu tư phù hợp và thuận lợi cho các doanh nghiệp và tổ chức khoa học và công nghệ. Ưu tiên phát triển doanh nghiệp, thị trường khoa học và công nghệ để làm cầu nối cho ươm tạo, ứng dụng, đổi mới và chuyển giao khoa học và công nghệ. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ưu tiên dành kinh phí cho đào tạo nguồn nhân lực khoa học chất lượng cao trong các lĩnh vực cấp thiết của tỉnh. Tạo môi trường thuận lợi để các nhà khoa học phát huy, cống hiến tài năng cho tỉnh và hưởng lợi ích xứng đáng với sự sáng tạo, cống hiến. Tăng cường hợp tác trong và ngoài nước tranh thủ nguồn vốn, tri thức, nhân lực, kinh nghiệm từ các tỉnh, thành trong nước, các nước tiên tiến để đẩy nhanh việc ứng dụng khoa học và công nghệ vào quá trình phát triển của tỉnh./.