Tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân số trong thời gian tới

Xác định công tác Dân số - Kế hoạch hoá gia đình (DS - KHHGĐ) là một trong những nội dung quan trọng, góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - chính trị - xã hội của tỉnh. Quán triệt và thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Công tác dân số trong tình hình mới”, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã cụ thể hóa thành các kế hoạch số 137/-KH/TU, ngày 20/3/2018, và  số 682/KH-UBND ngày 21/5/2018, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, với mục tiêu: Phấn đấu đạt mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con); tỷ số giới tính khi sinh dưới 109 bé trai/100 bé nữ; cơ bản loại bỏ tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; giảm 2/3 số trẻ thành niên và thanh niên có thai ngoài ý muốn; tỷ lệ nam, nữ thanh niên được tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt ít nhất 90%; 50% phụ nữ có thai được tầm soát ít nhất 3 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất, trên 70% trẻ sơ sinh được sàng lọc tầm soát ít nhất 3 bệnh, tật bẩm sinh phổ biến nhất; tuổi thọ bình quân khoảng 70 tuổi, trong đó thời gian sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 64 năm; chiều cao trung bình thanh niên 18 tuổi đối với nam đạt 164 cm, nữ đạt 153 cm; chỉ số phát triển con người (HDI) bằng mức trung bình chung của cả nước; bảo vệ và phát triển các dân tộc có quy mô dân số dưới 10 nghìn người; 100% dân số được đăng ký, quản lý trong hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư… Phát triển nguồn nhân lực đảm bảo mục tiêu phát triển toàn diện, nhanh bền vững.

Trên cơ sở mục tiêu chung, mục tiêu cụ thể, kế hoạch của Tỉnh ủy xác định 4 nhóm nhiệm vụ thường xuyên, các nhiệm vụ cụ thể cho 2 giai đoạn và 8 giải pháp chủ yếu. Trong đó, đối với nhiệm vụ thường xuyên, Tỉnh ủy yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền phải thường xuyên tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và giám sát chặt chẽ công tác dân số, coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu trong chương trình hoạt động của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở. Đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân số; chú trọng nuôi dạy con tốt, gia đình hạnh phúc, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội.

Quán triệt các kế hoạch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, ngành Y tế đã chủ động triển khai nhiều nội dung, giải pháp trọng tâm, trong đó công tác tuyên truyền, vận động được đặc biệt coi trọng và có nhiều đổi mới về nội dung, hình thức phù hợp với từng đối tượng, từng địa bàn. Nhờ đó,  công tác dân số trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng . Tỷ lệ tăng dân số toàn tỉnh giảm từ 2,99% (năm 2009) xuống còn 1,84% (đến tháng 6 năm 2019), trong đó tỷ lệ tăng dân số tự nhiên đã giảm từ 24,59‰ xuống còn 15,96‰, trung bình mỗi năm giảm 0,79‰. Số con trung bình của người phụ nữ (tổng tỷ suất sinh) hiện nay là 2,45 con. Tỷ lệ trẻ sinh ra là con thứ ba trở lên bình quân trên toàn tỉnh đã giảm từ 28,4% (năm 2009) xuống còn 16,1% (đến tháng 6 năm 2019), trung bình mỗi năm giảm 1,1%. Tỷ lệ các cặp vợ chồng áp dụng các biện pháp tránh thai được duy trì 69%. Công tác tuyên truyền vận động, nhận thức về công tác DS - KHHGĐ của các cấp, các ngành và toàn xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. Mạng lưới y tế cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản gần dân, thuận tiện không ngừng được củng cố và nâng cao. 

Chị Phàn Xà Bánh, cộng tác viên dân số bản San Tra Mán, xã Tả Lèng, Tam Đường cho biết: “Trong thời gian qua, nhờ sự quan tâm tích cực trong công tác tuyên truyền vận động, bản đã thực hiện khá tốt về chính sách dân số - KHHGĐ, tỷ lệ các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai ngày càng tăng, 4 năm liền bản không có tỷ lệ người sinh con thứ 3 trở lên, chất lượng dân số ngày càng được nâng cao”.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia dân số - kế hoạch hoá gia đình vẫn còn một số hạn chế như: Lai Châu vẫn là tỉnh có mức sinh cao so với trung bình chung của toàn quốc. Chất lượng dân số còn thấp, tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống vẫn còn tồn tại. Công tác tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của chính sách DS - KHHGĐ trong thời gian qua chưa thực sự đạt được yêu cầu như mong muốn; một số Nhân dân, đặc biệt là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn vẫn chưa thực hiện nghiêm túc chính sách DS - KHHGĐ. Tỷ số giới tính khi sinh đang có xu hướng gia tăng và bắt đầu xuất hiện dấu hiệu của mất cân bằng giới tính khi sinh, về mức sinh có giảm nhưng không đều giữa các vùng… 

Để khắc phục những hạn chế trên, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân số trong thời gian tới, Bác sỹ Hoàng Hải Hưng - Chi cục trưởng Chi cục DS - KHHGĐ tỉnh cho biết: “Phát huy những kết quả đạt được và để nâng cao chất lượng dân số trong thời gian tới cũng như đáp ứng nhu cầu trước những thách thức trong công tác dân số hiện nay, Chi cục tiếp tục tham mưu với Ngành Y tế tập trung tham mưu thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau: Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác dân số, đặc biệt nâng cao chất lượng dân số; kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban chỉ đạo công tác dân số các cấp; đưa các mục tiêu dân số và phát triển vào nội dung kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; tiếp tục thực hiện cuộc vận động mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt. Tiếp tục đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động và tập trung về mục đích ý nghĩa, tầm quan trọng và hiệu quả của việc thực hiện các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số, vận động thanh niên thực hiện tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân; phụ nữ mang thai đến các cơ sở y tế thực hiện tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh; trẻ sơ sinh tầm soát chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật bẩm sinh; nâng cao nhận thức về tác hại, hệ lụy, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về cấm tảo hôn, kết hôn cận huyết thống…”.